Eliza Orzeszkowa "Gloria victis"

 

Powinienem ocenić to dziełko krótko: "Vae victis" - znaczy "Biada pokonanym". Drzewa w borze rozmawiają o leśnym oddziale powstańczym rozbitym w perzynę przez Moskali. Geneza polskiej myśli patriotycznej: "Nic się nie stało! Polacy! Nic się nie stało!"; "Zwycięski remis", a nawet "Zwycięska porażka" oraz "Polska Mistrzem Polski", itd, itp. Oferowanie tego utworu do czytania młodzieży licealnej jest zbrodnią.

Ocena: 2

Hanna Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem"

 

"Pan Bóg już chce zgasić świeczkę, a ja muszę szybko osłonić płomień, wykorzystując Jego chwilową nieuwagę. Niech się pali choć trochę dłużej, niż On by sobie życzył. To jest ważne: On nie jest za bardzo sprawiedliwy. To jest również przyjemne, bo jeżeli coś się uda - to bądź co bądź Jego wywiodło się w pole..."

Te kilka zdań określa Marka Edelmana jako lekarza kardiologa i jako ostatniego dowódcę powstania w getcie warszawskim, w kwietniu 1943 roku. Zawsze zastanawiało mnie, w jaki sposób ludzie, którzy przeszli przez piekło II wojny światowej potrafili zachować optymizm, kreatywność, poczucie humoru? Takim człowiekiem był mój dziadek - Janusz Bessert - Powstaniec Warszawski.

Świetny reportaż.

Ocena: 6

(Wydawnictwo Literackie; Kraków 2018; stron 168)

Anna Dziewit; Agnieszka Drotkiewicz "Teoria Trutnia"

 

Mówi się, że "Sztuka jest efektem zazdrości o menstruację". Tutaj, autorki serii wywiadów idąc za myślą Macieja Zaremby stawiają tezę, że wszelka kreatywna męska działalność jest efektem zazdrości samczego plemienia o niezdolność do rodzenia dzieci. W tym głównie obszarze poruszają się znani faceci, między innymi: Sławomir Sierakowski, Jakub Żulczyk, Stefan Meller, Stanisław Chwin, Robert Makłowicz, czy Wojciech Kuczok. Przy okazji opowiadają o swoich dokonaniach będących zaledwie surogatem porodu. Wywiady przeprowadzone w latach 2007/2008, co ma znaczenie.

Ocena: 4

(Wydawnictwo Czarne; Wołowiec 2009; stron: 307)

Igor Brejdygant "Splątanie"

 

O ile "Uwolnioną" tegoż autora potwornie skopałem (nie podobała mi się wyjątkowo), o tyle "Splątanie" spowodowało, że muszę autorowi oddać honor. Tutaj jest misterna, przemyślana konstrukcja i wyrazisty bohater. Lektura wciąga, mimo, że od samego początku znamy precyzyjny, psychopatyczny plan zbrodni. To niewątpliwie wartość dodana.

Ocena: + 4

(Wydawnictwo ZNAK Crime; Kraków 2023; stron: 313)

Tadeusz Borowski "Proszę państwa do gazu" i "Ludzie, którzy szli"

 

W związku z pracą w Liceum odświeżam niektóre lektury. Wspomnienia Tadeusza Borowskiego, naocznego świadka Holocaustu zabiły Go już po wojnie. Owe wspomnienia są bezcenne, są świadectwem, są ..., ale pewnie nikt już ich nie czyta... I to jest przerażające. Historia w końcu zatoczy koło.